یکی از اصلی ترین مشکلات بیمارستان ها در طول زمان بهره برداری و استفاده و نگهداری٬ مشکلات شبکه ی فاضلاب بیمارستان می باشد. گذشته از مباحثی که در طراحی شبکه فاضلاب بیمارستانی بایستی مد نظر قرار گیرد٬ به علت الزامات خاص فضای درمانی، مواردی همچون: بهسازی اجتناب ناپذیر تجهیزات و بخش های بیمارستانی، تغییرات مداوم در انواع تجهیزات پزشکی و بیمارستانی جدیدالورود و . . . موجب می گردد تا همواره در لوله کشی های سیستم فاضلاب بیمارستانی شاهد تغییراتی در طول شبکه، شیب شبکه، قطر شبکه و …. بوده و به همین دلیل بیشترین حجم عملیات نگه داشت اماکن درمانی را، تغییرات و تعمیرات شبکه فاضلاب بیمارستانی به خود اختصاص می دهد. تست بایستی توجه نمود که در توسعه و بازسازی بخش های بیمارستان ها٬ مصارف جدیدی که منجر به تغییرات در حجم و نوع فاضلاب حاصله خواهد شد٬ آیا با توان و قطر و شیب و طول شبکه ی لوله های فاضلاب موجود همخوانی دارد یا خیر ؟
پس از در نظر گرفتن این مهم٬ یادمان باشد در هر شرایطی لوله های افقی فاضلاب در بیمارستان ها٬ بایستی سریعا و با کمترین فاصله به لوله های اصلی عمودی (رایزرهای عمودی) وصل و ادامه آنها به صورت عمودی قرار گیرد. فاضلاب بیمارستانی می تواند مملو از انواع وسایل یکبار مصرف بهداشتی، تکه های پوسیده ی طی های طنابی نظافتچی ها، چسب و باندهای طبی و . . . باشد.
بنابراین قطر لوله ها و عمودی بودن انها در هر شرایطی بایستی در الویت انتخاب و اجراء باشد. همواره توجه داشته باشید که لوله ی فاضلاب افقی یعنی بمب ساعتی٬ اگر به این موضوع توجه نشده باشد، شما هر لحظه بایستی امادگی گرفتن لوله فاضلاب افقی در بیمارستان را داشته باشید .
از طرفی در صورت اجبار به اجرای افقی شبکه فاضلاب بیمارستانی٬ این اجراء باید به گونه ای باشد که فاضلاب به صورت ثقلیجریان یافته و شبکه ی لوله های فاضلاب خود به خود تمیز شوند. دقت شود مواد جامد و مایع در طول مسیر حرکت در شبکه لوله های فاضلاب٬ بایستی بدون نشست (رسوب)، آرام، بدون صدا، بدون لرزش، بدون مزاحمت و به سمت سپتیک اصلی به صورت ثقلی حرکت نماید.
یکی دیگر از مهم ترین مشکلات در شبکه فاضلاب بیمارستانی مسئله ی خروج و نشت هوا و گازهای آلوده از شبکه فاضلاب به داخل فضای ساختمان ها می باشد. چیزی که در اماکن غیر درمانی شاید اهمیت چندانی نداشته باشد٬ لیکن در اماکن درمانی به دو دلیل اصلی(نوع گاز فاضلاب خروجی-ظرافت های سلامتی بیماران) بسیار مهم و در مواقعی نظیر اپیدمی ها و یا شیوع عفونت های بیمارستانی٬ کاملا حیاتی می باشد .
از آنجایی که وظیفه ی خروج این گازها از شبکه فاضلاب٬ به لوله های ونت سپرده شده است٬ پر واضح است که در صورت بروز مشکل نشت بو و گازهای آلوده در داخل فضای ساختمان بیمارستان٬ قریب به یقین بایستی دانست که لوله های ونت این سیستم دچار معضل گردیده است .
یکی از این معضلات می تواند ایجاد فشار معکوس یا مکش سیفونی بوده باشد. پدیده ی فشار معکوس یا مکش سیفونی موقعی به وجود خواهد آمد که فشار داخل لوله های هوا(ونت)از حدود اتمسفر کمتر باشد.
در چنین شرایطی بایستی چک شود که عمق اب هوابندی سیفون٬ در آخرین و پایین ترین شاخه ی افقی شبکه فاضلاب که به لوله های قائم متصل می شود در چه حدی است؟ این ارتفاع آب در هوابندی سیفون ها بایستی به شرح ذیل باشد : در ساختمان های تا سه طبقه حد اقل ارتفاع این ستون آب از زیر زانوی پایین لوله ی قائم ۴۵ سانتی متر در ساختمان های بلندتر از سه طبقه تا پنج طبقه٬ این فاصله حداقل ۷۵ سانتی متر در ساختمان های بلند تر از پنج طبقه این ارتفاع ستون اب در هوابندی سیفون٬ حداقل بیش از یک طبقه باشد .
یکی دیگر از معضلات شبکه فاضلاب بیمارستانی وصل غیر کارشناسی خروجی بعضی از دستگاه های بخار ساز به شبکه ی فاضلاب بیمارستان است . بایستی در نظر داشت که دستگاه هایی که گرمای فاضلاب خروجی آن ها بیش از ۶۵ درجه سانتی گراد است (مثل سیستم هایی که توانایی بخار سازی و یا مصرف بخار دارند و همچنین سیستم هایی که با آب داغ کار می کنند) نباید فاضلاب خروجی شان مستقیما به شبکه فاضلاب وصل و تخلیه شوند٬ بلکه بایستی فاضلاب خروجی آن ها ابتدا از سیستم های خنک کننده عبور و پس از رسیدن به درجه حرارت حداکثر ۴۵ درجه سانتی گراد و خنک شدن به شبکه فاضلاب بیمارستانی وصل گردند.
عدم رعایت این مطلب نه تنها مشکلاتی را در عمر سیستم لوله کشی ایجاد می کند٬ بلکه باعث ایجاد گاز های خطر ناک عفونی و بالارفتن ریسک عفونت های بیمارستانی خواهد گردید و این موضوعی است که بایستی در طول مدت بهره برداری و ادامه فعالیت بیمارستان و برای کلیه ی دستگاه ها و تجهیزات جدید و قدیمی بکارگیری شده در بیمارستان ها همواره مد نظر قرار گیرد .
منبع: سایت بهداشت محیط ایران
